Ortadoğu, İsrail’in İran’ın Şam büyükelçiliğine gerçekleştirdiği hava saldırısına Tahran’ın nasıl yanıt vereceğini haftalardır endişe ile bekliyordu. Gazze savaşı yüzünden gerginliğin had safhada olduğu bölgede tansiyonu iyice yükselten saldırı, önceki gece gerçekleşti. İran Devrim Muhafızları, doğrudan İran topraklarından İsrail’e dron ve füze saldırısı başlattı. 6 aydır vekil güçleriyle İsrail’e saldıran İran, ilk kez doğrudan İsrail topraklarını hedef aldı.
5 SAAT SÜRDÜ
Yaklaşık 170 “Şahid” insansız hava aracı, 30’dan fazla seyir füzesi ve 120’den fazla balistik füzeyle gerçekleştirilen saldırı 5 saate yayıldı. İlk İHA dalgası İsrail’e yerel saatle sabah 02.00 civarında ulaştı. Ülke genelinde sirenler çalındı, İsrail semaları hava savunma sistemi Demir Kubbe tarafından önlenen füze ve dronların patlamalarıyla aydınlandı. Tel Aviv, Kudüs ve nükleer santrala ev sahipliği yapan Dimona saldırıların hedefleri arasındaydı. Füze ve dronların büyük çoğunluğu İran topraklarından fırlatılırken, bazılarının Irak ve Yemen’den geldiği bildirildi.
BİR ÜSTE HAFİF HASAR
Dronların fırlatılmasıyla İsrail ile beraber Ürdün ve Irak hava sahalarını kapattı, Ürdün kısa süreli olağanüstü hal ilan etti. Suriye, Rus yapımı Pantsir savunma sistemlerini başkent Şam çevresine yerleştirdi ve askeri üsleri yüksek alarma geçirdi. Kısa süre sonra İsrail ordusu, İran’ın attığı 300’den fazla dron ve füzenin “yüzde 99’unun” durdurulduğunu açıkladı. Suriye hava sahası üzerinde uçan Şahid dronlarının çoğu, İsrail’deki hedeflerine ulaşamadan düşürüldü. Ordu sözcüsü Daniel Hagari, yalnızca “az sayıda” balistik füzenin İsrail topraklarına ulaşabildiğini söyledi. Füzelerin bazılarının İsrail’in güneyindeki Nevatim Hava Üssü’ne düştüğünü söyleyen Hagari, yalnızca “hafif yapısal hasara neden olduklarını” belirtti.
İsrail hava savunma sistemleri İran füzelerine karşı faaliyete geçti.
‘BİRLİKTE KAZANACAĞIZ’
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran’ın saldırısının ardından ilk kamuoyu açıklamasında “Ele geçirdik, kontrol altına aldık. Birlikte kazanacağız” ifadelerini kullandı. İsrailli yetkililer, doğrudan İran’ın saldırılarından kaynaklanan herhangi bir yaralanma olmadığını açıkladı. 7 yaşındaki bir kız çocuğu, önleyici füzeden atılan şarapnel parçalarıyla ağır yaralanırken, hafif yaralanan veya panik atak geçiren 31 kişi tedavi altına alındı. Irak, Ürdün, Lübnan ve İsrail dün sabah itibarıyla hava sahalarını yeniden uçuşa açtı.
ABD, İNGİLTERE VE FRANSA YARDIM ETTİ
– İran’dan fırlatılan onlarca dron ve füzenin yüzde 99’unu durdurduğunu açıklayan İsrail ordusuna başarıyı çok katmanlı hava savunma sistemi getirdi. İsrail savunması ABD’nin uyarısıyla devreye girdi. Şahid dronlarını ve füzeleri İsrail’e ait F35 savaş jetleri karşıladı. İsrail uçaklarına ABD jetleri ve İngiliz Kraliyet hava kuvvetlerinin uçakları destek verdi. Uçakları aşabilen dron ve füzeler ise hava savunma sistemlerine takıldı. Balistik füzelerin büyük bölümü “The Arrow” (Ok) hava savunma sistemi ile engellendi. ABD ile geliştirilen ve atmosferin dışında görev yapan Arrow, uzun menzilli füzeleri engellemek için tasarlandı. Orta menzilli füzeleri engelleyen “David’s Sling” (Davud’un Kapanı) ve Amerikan hava savunma sistemi Patriot’ların yanı sıra, Şahid dronlarını engellemede en etkili olan sistemlerden biri de “Iron Dome” (Demir Kubbe) oldu. Fransız askeri kaynakları ise İran’dan fırlatılan insansız hava araçları ve füzelerin izlenmesine ve tespit edilmesine yardımcı olduğunu belirtti.
ABD’nin Akdeniz’e konuşlandırdığı savaş gemileri de İran dron ve füzelerine önleme yaptı.
LÜBNAN CEPHESİ DE ALEVLENDİ
– İran’ın İsrail’e yönelik saldırıları, Gazze savaşının başladığı 7 Ekim’den bu yana hareketli olan Lübnan-İsrail sınırını alevlendirdi. İran destekli Hizbullah, İran’ın saldırısına Lübnan sınırından fırlattığı roketlerle katıldı. Grup, İsrail’in ilhak ettiği Golan Tepeleri’nde bulunan üç İsrail askeri mevzisine “düzinelerce Katyuşa roketi” fırlattığını açıkladı. İsrail ordusu, bir saat içerisinde Lübnan’dan İsrail’e 55’ten fazla roket atıldığını bildirdi. İran saldırısının sona ermesinin ardından, İsrail dün Lübnan’ın doğusunda, Suriye sınırına yakın bir Hizbullah bölgesini vurarak saldırıya karşılık verildiğini açıkladı.
İran’ın başkenti Tahran’da yüzlerce kişi saldırıları kutlamak için sokaklara döküldü.
FİDAN’DAN TELEFON DİPLOMASİSİ: ‘GERİLİM TIRMANMASIN’
– Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bölgede tansiyonu yükselten Tahran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısının ardından ABD, İran ve İngiliz mevkidaşlarıyla görüştü. ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile görüşmesinde İsrail üzerinde etkisi olan ülkelerin gerilimin tırmandırılmaması için en doğru mesajları vermesi gerektiğini ifade eden Fidan, dün telefonla görüştüğü İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’a da, Türkiye’nin İran’ın 13 Nisan gecesi İsrail’e yönelik gerçekleştirdiği misillemenin ardından bölgede tansiyonu artıracak adımların sona ermesini arzu ettiğini söyledi. Fidan dün ayrıca İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron ile de bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
TEPKİLER
Batı’dan İsrail’e destek Doğu endişeli
– Altı ayı geride bırakan Gazze saldırıları sebebiyle dünyadan tepki çeken İsrail, İran saldırılarının ardından pek çok ülkeden destek aldı. İngiltere, Almanya, Kanada, Fransa ve Avrupa Birliği (AB) İran’ın saldırılarını kınadı. Mısır, Suudi Arabistan ve Çin ise Ortadoğu’ya yayılan gerginlikle ilgili “ciddi endişe duyduklarını” bildirdi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi dün acil toplandı.
– Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırılarını kınadı, bölgede gerginliğin daha da artmaması için taraflara azami itidal çağrısında bulundu.
– Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB’nin, İran’ın İsrail’e yönelik saldırılarını şiddetle kınadığını bildirdi.
– AB Konseyi Başkanı Charles Michel, “Bölgesel gerilimin daha da artmasını önlemek için her şey yapılmalı. Daha fazla kan dökülmesinin önüne geçilmeli” mesajını paylaştı.
– G7 (ABD, İtalya, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere ve Kanada) ülke liderleri ise İran’ın hava saldırısını oy birliğiyle kınayan ve İsrail’le tam dayanışma içinde olduklarını belirten bir açıklama yayımladı.
– AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de “İran’ın İsrail’e yönelik bariz ve haksız saldırısını şiddetle kınıyorum. Artık tüm aktörlerin gerilimi daha da artırmaktan kaçınması ve bölgede istikrarın yeniden sağlanması için çalışması gerekiyor” mesajını paylaştı.
– İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, “İran rejiminin İsrail’e yönelik pervasız saldırısını en güçlü ifadelerle kınıyorum. İran bir kez daha arka bahçesinde kaos tohumları ekmeye niyetli olduğunu göstermiştir” açıklamasında bulundu.
– Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, “Fransa, İran’ın İsrail’e karşı başlattığı saldırıyı en sert şekilde kınıyor” dedi.
– Almanya Hükümet sözcüsü, Şansölye Olaf Scholz’un, “Tahran’daki rejimin İsrail topraklarına başlattığı ağır hava saldırılarını şiddetle kınadığını” bildirdi.
– Mısır Dışişleri Bakanlığı, düşmanlıkların tırmanmasından duyduğu “derin endişeyi” dile getirdi ve “maksimum itidal” çağrısında bulundu.
– Suudi Dışişleri Bakanlığı, “askeri gerilimin tırmanmasından” duyduğu endişeyi dile getirerek, “tüm taraflara azami itidal göstermeleri ve bölgeyi ve halklarını savaş tehlikelerinden korumaları” çağrısı yaptı.
– Çin Dışişleri Bakanlığı da saldırıyı “Gazze çatışmasının son yayılımı” olarak nitelendirerek “çatışmanın sona ermesi gerektiğini” vurguladı.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı “bölgedeki son tehlikeli gerilimden aşırı endişe duyulduğunu” dile getirdi. Bakanlık, yaptığı açıklamada, “Mevcut sorunları siyasi ve diplomatik yollarla çözme konusunda bölge devletlerine güveniyoruz” dedi.
